Co powinieneś wiedzieć o urlopie na żądanie?

Nieprzewidziana sytuacja? Niemożność dotarcia do pracy z uwagi na problemy z samochodem lub komunikacją miejską? W każdym z tych przypadku pracownik może skorzystać z dnia wolnego, czyli urlopu na żądanie. Co warto o nim wiedzieć?

Urlop na żądanie jest szczególnym rodzajem urlopu. Przysługuje wyłącznie pracownikom zatrudnionym w oparciu o umowę o pracę. Aby z niego skorzystać, warto wiedzieć, w jaki sposób należy o niego wnioskować. Przepisy w tym zakresie są bardzo jasne i można je znaleźć w Kodeksie pracy.

Zgodnie z art. 1672 Kodeksu pracy pracodawca jest obowiązany „udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym”. W praktyce oznacza to, że podmiot zatrudniający nie ma możliwości uwzględnienia wskazanych dni urlopu, tworząc plan urlopów wypoczynkowych.

W jakich sytuacjach pracownik może wypisać urlop na żądanie?
Czy ilość dni urlopu na żądanie przysługująca pracownikowi zależy od długości jego stażu pracy? Nie. Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy prawo do urlopu na żądanie w wysokości 4 dni w ciągu roku kalendarzowego przysługuje zarówno osobie zatrudnionej, mającej do wykorzystania 20 dni urlopu, jak i tej, która nabyła prawo do 26 dni urlopu.

Warto zauważyć, że pracownik nie musi korzystać z przysługującego mu prawa do urlopu na żądanie. Nie oznacza to jednak, że pracodawca nie musi uwzględnić jego prawa do tych dni, tworząc plan urlopów wypoczynkowych. W praktyce zatem, przy jego tworzeniu, konieczne jest uwzględnienie odpowiednio 16 i 22 dni. Pozostałe dni należy zarezerwować właśnie na urlop na żądanie, z jakiego może (ale nie musi) skorzystać pracownik.

Jak złożyć wniosek?
Urlop na żądanie jest wyjątkowy, gdyż pracownik może skorzystać z niego wówczas, gdy nie mógł przewidzieć zaistnienia określonej sytuacji. Pojawia się zatem pytanie, czy konieczne jest złożenie wniosku o udzielenie takiego urlopu. W przypisach Kodeksu pracy na próżno szukać informacji o formie, w jakiej powinno nastąpić zgłoszenie przez pracownika chęci skorzystania z urlopu na żądanie. Ważne jest jednak, by zgłoszenie dotarło do pracodawcy.

Osoba zatrudniona zainteresowana skorzystaniem z urlopu na żądanie powinna poinformować o swojej nieobecności swojego szefa np. telefonicznie lub za pomocą elektronicznych środków komunikacji. Nic też nie stoi na przeszkodzie, by pojawiła się ona osobiście w zakładzie pracy i poinformowała o chęci skorzystania z dnia wolnego. Pracownik musi jednak pamiętać, że zgłoszenia żądania udzielenia mu urlopu na żądanie powinien dokonać najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu.

Pracodawca, by rozwiązać wątpliwości swoich podwładnych, może uregulować kwestie zgłaszania chęci skorzystania z urlopu na żądanie przez pracowników w regulaminie pracy, obowiązującym w zakładzie pracy. Tam mogą znaleźć się informacje o możliwych kanałach komunikacji z pracodawcą i wzór dokumentu (wniosku), jaki powinni wypełnić zainteresowani.

Zasadniczo podmiot zatrudniający nie zawsze ma obowiązek tworzyć regulamin pracy. Jeżeli takiego w zakładzie pracy nie ma, należy pamiętać o ogólnych wytycznych, znajdujących się w Kodeksie pracy. Wówczas pracownik ma możliwość wykorzystać wszystkie dostępne mu narzędzia, by poinformować swojego przełożonego o chęci skorzystania z dnia wolnego.

Jeden czy może kilka?
Czy pracownik może poinformować pracodawcę o chęci skorzystania np. z dwóch dni urlopu na żądanie? Zasadniczo nie ma żadnych przeszkód, by osoba zatrudniona wykorzystała wszystkie przysługujące jej dni wolne, korzystając z nich dzień po dniu.

Ustawodawca nie reguluje tej kwestii, zaś specjaliści z zakresu pracy uznają, że możliwe jest, by pracownik wykorzystał łącznie całą przysługującą mu pulę dni urlopowych na żądanie.